Wat Jaap Maljers betreft, gaat de marktwerking in de zorg niet ver genoeg. Tijdens het Zorgmarkt Congres op 1 juni preekt hij in dit kader over leiderschap. In zijn visie wordt er nog te veel gedacht en gehandeld vanuit oude structuren en opvattingen. Zorginstellingen moeten de leidersrol durven pakken.
Ook zorgverzekeraars moeten volgens Maljers betreft veel scherper aan de wind gaan zeilen. "Marktwerking gaat pas echt werken als je de mens en niet de systemen centraal stelt. Laten we beginnen de klant serieus te nemen."Maljers is een zorgondernemer pur sang. Sinds 1991 is hij al betrokken bij veel private initiatieven, zoals het opzetten van Plexus, een consultancybureau voor de
zorg. Andere voorbeelden zijn Vision Clinics (ooglaserchirurgie), Bergman Clinics (focusklinieken, met recent in Naarden een orthopedisch centrum, met 7000 m2 het grootste zelfstandig behandelcentrum van Nederland) en In Alant (vrouwenklinieken, nu samengevoegd met Bergman). Momenteel is hij actief bij ZorgDomein (internetapplicaties voor betere communicatie tussen huisartsen en zorginstellingen) en is hij partner bij Capital Care Partners, een investeringsfonds voor de zorg.
Maljers noemt zichzelf een 'serial entrepeneur' die zich vooral gebonden voelt aan mensen en ideeën in plaats van aan organisaties. "Mijn werk omschrijf ik als het creatief nadenken over kansen in de zorg en die benutten door de juiste mensen hiervoor om mij heen te verzamelen. Dat levert veel inspiratie, uitwisseling en uitdaging op. Zaken die naar mijn idee te veel ondergesneeuwd raken in de zorg."
Keuzes maken
Als een van de belangrijkste oorzaken ziet Maljers het te veel uitgaan van structuren, beleidslijnen en regels. "Structuren krijgen geen zaken voor elkaar, mensen wel. De zorg heeft sterke, inspirerende leiders nodig. Liever slecht beleid en een goede leider dan andersom. Maar het allerbelangrijkste is de klant centraal stellen. Marktwerking in de zorg wordt helaas nog te veel bepaald door dogma's en doemscenario's, alsof we in de toekomst onze credit card moeten trekken alvorens we de ambulance in mogen."
"De politiek en zorginstellingen zijn veel te eenzijdig bezig met kosten. Als we de klant echte keuzevrijheid geven, gaat die vanzelf 'stemmen met zijn voeten' en wordt vanzelf duidelijk waar het geld naar toe moet, namelijk waar vraag naar is. Nu zijn ziekenhuizen nog veel te veel hetzelfde, zorginstellingen moeten zich meer onderscheiden. In woorden, op papier, zijn zorginstellingen met de klant bezig, maar nog te weinig in daden. Klanten moeten nog meer inzicht krijgen in prijs- en kwaliteitsverschillen."
Keuzemogelijkheid
"Gelukkig begint die ontwikkeling te komen, maar dat gaat nog niet ver genoeg. In alle geledingen van zorgorganisaties moet tot in de vezels doordringen dat het om de klant draait. Zorgaanbieders moeten keuzes durven maken en afzien van traditionele structuren, om echt te kunnen differentiëren. Neem ziekenhuizen, waarom moeten die alle behandelingen kunnen bieden? Misschien moeten we wel toe naar een 'HEMA-ziekenhuis' voor de standaardingrepen en een 'Bijenkorf-ziekenhuis' voor de speciale behandelingen. Dan is er een duidelijke keuzemogelijkheid."
Het centraal stellen van structuren, zoals de afgelopen jaren is gebeurd, heeft in het Nederlandse zorglandschap duidelijk zijn sporen nagelaten, stelt Maljers. 'Het systeem van budgettering in de zorg de afgelopen dertig, veertig jaar, is funest geweest voor het leiderschap in de sector. Het is toch bizar dat er een scheiding is tussen bedrijfsvoering en medici, terwijl voor een ziekenhuis de artsen de belangrijkste productiefactoren zijn? Het is onvoldoende duidelijk wie waar verantwoordelijk voor is. De verhouding tussen management en medici moet worden genormaliseerd.'
De ware leider
Niet alleen de zorginstellingen moeten zaken anders aanpakken, ook zorgverzekeraars moeten hun rol durven pakken. "Zorgverzekeraars moeten slechte aanbieders durven uitsluiten en een beperkt aantal goede ziekenhuizen selecteren voor bepaalde behandelingen. Keuzes durven maken en druk uitoefenen op zorgaanbieders. We zijn nu nog veel te aardig tegen elkaar. We willen wel marktwerking, maar gedragen ons er niet naar. Ze zeggen dat in een crisis de ware leiders naar boven komen. Dan is de crisis in de zorg nog niet diep genoeg," aldus Maljers.
De politiek moet zich naar zijn idee juist minder met de zorg bemoeien. 'Politici moeten meer geduld hebben en niet alleen reageren op incidenten. Zoals geld bijstorten als een ziekenhuis in de problemen geraakt. De zorg schreeuwt om een langetermijnvisie. Laat Den Haag zich daar druk om maken.'
Er bovenop zitten
Maljers heeft een duidelijke visie op zorg, marktwerking en leiderschap en wil zijn praktijkervaringen delen tijdens het Zorgmarkt Congres. 'Een belangrijk inzicht is dat je als management je producten en diensten beheerst en door en door kent. Je moet er bovenop zitten, niet alleen van een afstand een rapport opstellen. Alleen dan kun je excelleren. Leiderschap tonen en keuzes durven maken. Dat levert duidelijkheid op en ook plezier in je werk. Werken met mensen kan waanzinnig mooie dingen opleveren. De zorg is daarvoor bij uitstek de juiste sector. Dat is wat ik vooral wil overbrengen.'
HIER leest u meer over het Jaarcongres Zorgmarkt op 1 juni in Burgers' Zoo in Arnhem en kunt u zich inschrijven.
