Het verliezen van talentvolle medewerkers kan grote gevolgen hebben voor een onderneming. Wanneer waardevolle werknemers vertrekken naar een concurrent, verliest de organisatie niet alleen kennis en productiviteit, maar ook concurrentiekracht. Om dit te voorkomen, kiezen steeds meer bedrijven voor werknemersparticipatie. Deze aanpak biedt voordelen voor zowel werkgever als werknemer en draagt bij aan de continuïteit en bedrijfsopvolging.
Werknemersparticipatie als bindmiddel
Werknemersparticipatie biedt medewerkers de kans om mede-eigenaar te worden van de onderneming waarin ze werken. Deze participatie kan in verschillende vormen worden aangeboden, zoals aandelen, certificaten, of winstrecht. Door medewerkers op deze manier te betrekken, ontstaat er een gedeeld belang tussen werkgever en werknemer. Dit resulteert in een sterkere betrokkenheid en toewijding aan de langetermijndoelen van het bedrijf. Medewerkers profiteren zo van de groei van het bedrijf, bijvoorbeeld door waardeontwikkeling, dividenden of winstuitkeringen. Dit versterkt hun motivatie, omdat het succes van de onderneming ook hun eigen succes beïnvloedt.
Positieve bijvangst van werknemersparticipatie
Naast het binden van personeel heeft werknemersparticipatie nog meer voordelen voor de onderneming:
- Verhoging van liquiditeit: Door een deel van de beloning om te zetten in participatievormen zoals aandelen of certificaten, bespaart het bedrijf op directe loonkosten en behoudt het meer middelen voor investeringen in groei en innovatie. Dit geldt met name voor start-up bedrijven met weinig tot geen financiële middelen en een hoge investeringsbehoefte. Start-up bedrijven zijn dan in staat om via werknemersparticipatie alsnog aan goede werknemers te komen.
- Ondersteuning van bedrijfsopvolging: Werknemersparticipatie kan ook een stap in de bedrijfsopvolging zijn. De beoogde opvolger kan zo in enkele jaren geleidelijk aandelen overnemen, wat zorgt voor een soepele overgang.
- Lagere personeelsverloopkosten: Werknemers die mede-eigenaar zijn, zijn vaak loyaler. Dit verlaagt het personeelsverloop en bespaart de kosten die gepaard gaan met het werven en inwerken van nieuwe medewerkers.
Methoden van werknemersparticipatie
Er zijn meerdere manieren om werknemersparticipatie in te richten. Hier lichten we drie populaire opties toe: aandelen, certificaten en winstrecht. Elke methode kent zijn eigen voordelen en nadelen, afhankelijk van de doelen en structuur van de onderneming.
Aandelen
Bij deze methode ontvangen werknemers aandelen in de onderneming, waardoor zij een gelijkwaardige aandeelhouder zijn. Dit zorgt ervoor dat medewerkers deelgenoot zijn van zowel de voordelen als de risico’s van de onderneming.
- Voordelen:
- De werknemer heeft ‘skin-in-the-game’, wat betekent dat hij zowel de voordelen als nadelen merkt en daardoor sterk betrokken is bij de bedrijfsresultaten.
- Het is een gangbare methode voor bedrijfsopvolging; de werknemer kan geleidelijk eigenaar worden, terwijl de oorspronkelijke ondernemer nog aan boord blijft.
- Nadelen:
- De werknemer krijgt rechten zoals vergader- en stemrecht, wat invloed heeft op de besluitvorming binnen de onderneming.
- Verwachtingsmanagement: aandelen kunnen verwachtingen wekken die soms moeilijk te managen zijn. Denk hierbij aan verwachtingen ten aanzien van de medewerker vanuit de organisatie, aangezien de betreffende persoon dan ook deels eigenaar is.
- Aandelenoverdracht vereist notariële betrokkenheid, wat de procedure complexer maakt en extra kosten met zich meebrengt.
Certificaten
- Certificaten worden uitgegeven via een Stichting Administratiekantoor (STAK), die aandelen in de onderneming beheert. De STAK geeft certificaten uit aan werknemers zonder dat volledige eigendomsrechten worden overgedragen.
- Voordelen:
- De rechten van certificaathouders zijn eenvoudig te beperken, wat de controle door de onderneming vergemakkelijkt.
- Certificaathouders blijven anoniem in het handelsregister, wat voor sommige bedrijven gewenst is.
- Nadelen:
- Voor het uitgeven van certificaten moet een aparte STAK-structuur worden opgericht, wat extra administratie en kosten met zich meebrengt.
- Door de anonimiteit en beperkte rechten hebben certificaathouders minder zicht op de bedrijfsvoering en financiële resultaten, wat nadelig kan zijn voor de betrokkenheid.
Winstrecht
Winstrecht geeft werknemers recht op een jaarlijkse winstuitkering zonder eigendomsrechten. Dit betekent dat de werknemer niet profiteert van de waardestijging van de onderneming, maar wel van de winst.
- Voordelen:
- Het winstrecht is eenvoudig te implementeren en vereist geen complexe transacties of waarderingen.
- Werknemers hebben geen zeggenschap over de onderneming, waardoor de controle volledig bij de eigenaar blijft.
- Nadelen:
- Aangezien medewerkers geen risico dragen, is de betrokkenheid vaak lager dan bij aandelen of certificaten.
- Het uitbetalen van winst kan de liquiditeit van de onderneming beïnvloeden, terwijl bij aandelen en certificaten dividend kan worden uitgesteld.
Hulp bij werknemersparticipatie en bedrijfsovername
Werknemersparticipatie kan een effectieve strategie zijn om medewerkers langdurig aan de organisatie te binden. Het zorgvuldig inrichten van een werknemersparticipatieprogramma vraagt echter om maatwerk en kennis van bedrijfsstructuren en bedrijfswaardering. Ondernemers die deze stap overwegen of plannen hebben om hun bedrijf te verkopen, kunnen hier advies over inwinnen. Voor meer informatie over bedrijf verkopen, bedrijf kopen en bedrijfswaardering kunt u terecht bij een bedrijfsovername specialist als Aeternus.