Ook Patrick van der Pijl van Business Models Inc. was een klassiek geschoold consultant. Een adviseur met vooral rapporten en powerpoints, totdat hij met visuele meetings in aanraking kwam. Het veranderde zijn leven. Hij tekent en kleurt er nu lustig op los en onderscheidt zich zo als consultant. De kunst van adviseren, maar dan letterlijk. ‘Het vertrekpunt van een vraag is hetzelfde, maar met visuele meetings kom je op een andere plek aan dan met klassieke methoden.'
We kennen Patrick Van der Pijl (zie foto) van onder meer van het boek Business Model Generatie dat hij samen met Alexander Osterwalder maakte. Een jaar of drie geleden kwam hij via een workshop in contact met David Sibbet. Deze Amerikaan had naam gemaakt met ‘Visual Meetings'. In visuele meetings worden powerpoint, zielloze worddocumenten en dikke rapporten grotendeels overboord gegooid en ingeruild voor een stift, een muur of een flip-over. De gedachte erachter is dat met het visualiseren van ideeën, gedachten beter beklijven, metaforen gaan leven en mensen veel beter in staat zijn een vraagstuk te beheersen en/of op te lossen. Dus geen '42ste slide', maar een pijl, een poppetje, punt of wat complexere tekening die in één oogopslag zeggen wat er gebeurt.
Enthousiasme
Maar aan deze uiteindelijke uitkomst gaat een heel pad aan vooraf. De missie van visuele meetings is om een groep mensen mee te nemen in een proces of vraagstuk. Ideeën worden dus niet louter in woorden omgezet, maar vooral in beeld. Dat heeft alles met enthousiasme te maken, weet Van der Pijl inmiddels, die het boek van David Sibbet in het Nederlands heeft vertaald. Meer dan dat overigens! Was het origineel gedrukt op veredeld wc-papier, de Nederlandse versie Visuele Meetings – mét ook Nederlandse cases – is mooi vormgegeven en heeft een betere structuur. Van der Pijl: ‘David Sibbet werd emotioneel toen hij onze versie zag. Why did you do that?, vroeg hij. Ik antwoorddde: omdat ik zoveel aan hem en zijn ideeën te danken heb gehad. Teams worden heel enthousiast als je met z'n allen gaat tekenen. Mensen zijn zo veel meer betrokken, ze zakken niet meer weg, wat vaak gebeurt na uren zendergerichte informatie via iets als powerpoint. Visuele meetings is dan ook vooral bedoeld om processen op gang te krijgen.'
Lulligheid ontstijgen
Van der Pijl tekent er inmiddels lustig op los als consultant. ‘Ja, er gaat geen adviestraject voorbij zonder dat ik tekeningen maak.' Van der Pijl herkent wel het beeld dat het soms ook iets ‘lulligs' heeft als mensen met viltstiften in de weer gaan en op een muur de zoveelste reismetafoor tekenen. Niet zelden zijn het immers platte metaforen en is de uitwerking bedroevend slecht. Niet veel meer dan een zoveelste dag teambuilding waarin mensen een schilderij moeten maken om iets over de organisatie te vertellen. Boring… Van der Pijl: ‘Ik snap dat beeld wel, en toch is het als je het goed doet met visuele meetings niet zo. Allereerst kun je iedereen laten tekenen volgens de modellen van visuele meetings. De basisvormen zijn heel simpel. Beheers je die, dan kun je snel iets moois en overzichtelijks maken. Voor complexe structuren/tekeningen huur ik ook echte designers in. Los van de tekenkunst moet je er ook voor zorgen dat de teamsessies een diepe lading hebben. Het moet echt serieus zijn, dan trek je mensen vanzelf mee en ontstijgt het "lulligheid". Dan ontstaat er vanzelf een buzz en worden mensen enthousiast.'
Co-creatie
Los van betrokkenheid bij groepen, heeft visuele meetings ook het voordeel dat 'het grotere plaatje' beter beklijft en, zoals Van der Pijl het noemt, het groepsgeheugen beter wordt ontwikkeld. ‘Strategie zit vaak in het hoofd van een ceo. Door ontwikkelingen visueel te brengen, breng je strategie ook bij mensen. Het blijft niet vaag. Als organisaties een vraagstuk hebben, dan ben ik ervan overtuigd dat je met visuele meetings op een ander eindpunt komt dan met traditioneel advies. Feedback zal zorgen voor een andere richting dan top-down zaken opleggen. Beelden helpen daar enorm bij.'
Groepsdynamiek
Wie de tekeningen in het boek ziet, zal echter moeite hebben om een complexe plaat direct te duiden. Is het niet verplicht dat je erbij bent geweest om een tekening te snappen? Van der Pijl bevestigt dat. Immers, het gaat om het proces, en dat proces maak je met z'n allen mee. Met de tekening in de hand kun je achteraf prima iets vertellen, maar de kracht zit in de groepsdynamiek. Van der Pijl: ‘De tekening is een vertaling van een bijeenkomst waarin – als het goed is – co-creatie heeft plaatsgevonden.' En dat is dus wat anders dan een diarree aan top-down powerpoint informatie.
Toch, tot slot. Voor iemand die alles visueel over wil dragen, is het een tamelijk dik boek geworden. Had dat niet korter gekund? Van der Pijl glimlacht om de suggestie.‘Ik denk dat je gelijk hebt. David Sibbet wilde zijn hele levensverhaal vertellen en daarom is het wat uitgebreid.'
Visuele Meetings. Hoe graphics, post-its & idea mapping het groepsproces kunnen transformeren door David Sibbet (vertaling met Nederlandse cases door Patrick van der Pijl).
