Beste Jaap, Jij gebruikte ooit een prachtig voorbeeld om aan te geven hoe iets abstracts op verschillende niveaus van organiseren iets compleet anders betekent. Een rapportcijfer is voor de leraar iets anders dan voor de leerling, zijn ouders, de schooldirecteur, het bestuur van de scholengemeenschap of de inspectie. Voor de leraar en de ouders betekent de 5 van Wouter wellicht een enorme stap in zijn leren, omdat het voorheen een 3 was en Wouter heel hard heeft moeten werken voor die 5. Voor de schooldirecteur is het een indicator in het managementdashbord en een marketingtool in de werving. Voor de inspectie een indicatie van het functioneren van de school.
Het cijfer wordt steeds een abstractie van iets anders. De directe koppeling met het kind erachter verdwijnt. We hebben die abstracties nodig om in grotere systemen te kunnen verwijzen naar iets concreets. Net zo goed als dat we in een land van veel mensen een kleine groep nodig hebben die ons vertegenwoordigt en die gemachtigd is om keuzes te maken en besluiten te nemen waar we met zijn miljoenen nooit uitkomen. Die kleine groep heeft onvermijdelijk te maken met voortdurende abstracties. Het hoort bij hun taak om daar wijs mee om te gaan. Des te pijnlijker als die abstracties gebruikt worden voor kiezersmarketing. Voor het vergroten van het eigen politieke marktaandeel. Retailmentaliteit in de politiek. Makkelijke meningen op ooghoogte, de moeilijkste op de laagste schappen en dat wat je kwijt moet bij de kassa voor de impulsaankopen. Marketingtechnieken gebruiken om je boodschap over tafel te krijgen. Stunten met klimaat en kinderpardon. Dan moet ik altijd aan jouw voorbeeld denken. Achter die abstracties zitten immers echte kinderen die in onzekerheid leven en naar nog grotere onzekerheid verbannen worden, echte onomkeerbare klimaatschade. Een kinderpardon of een klimaatmaatregel betekent in de echte wereld iets heel anders dan potentiële verkiezingswinst. Het vraagt echte oplossingen, zoals het oppakken van dat eindeloos maar niet goed georganiseerde toelatingsproces voor asielzoekers, zodat dit soort schrijnende situaties niet meer kan. Of het maken van pijnlijke klimaatkeuzes, ook als dat betekent dat de gevestigde macht daar wat van voelt. Veranderingen die patronen doorbreken en helpen schadelijke neveneffecten te verminderen in de echte wereld, niet die onder je eigen politieke kaasstolp. We hebben beslissingen nodig die niet makkelijk zijn maar wel moeten. We hebben geen reclame-acties nodig waarin die vraagstukken alleen maar figureren om stemmen te winnen. Kan jij het ze niet een keer uitleggen met je voorbeeld? Misschien dat ze het dan begrijpen? Groet, Leike Leike van Oss en Jaap van ’t Hek schreven samen veel boeken over verandermanagement en veranderkunde. Daarnaast schrijven ze elkaar brieven. Meer vind je op hun boekenwebsite >>>
