Er zijn maar weinig bedrijven die in zo’n korte tijd zoveel impact hebben gehad op de samenleving als Instagram. Journaliste Sarah Frier (Bloomberg) raakte gefascineerd door het bedrijf en het verhaal erachter. Ze hield honderden interviews om een ‘inside view’ te kunnen bieden. Patrick Davidson interviewde Frier over haar prijswinnende boek.
De invloed van Instagram? Laten we beginnen met het woord selfie. Een foto van jezelf nemen, dat deden een decennium geleden nog maar weinig mensen. Geloof me, het is echt zo. Zelfportretten, dat was iets voor kunstenaars. Inmiddels is iedereen dankzij smartphone en filter in staat het perfecte plaatje te schieten. Ook als je geen fotograaf bent.
De lat ligt dan ook hoog tegenwoordig. Voor minder dan het perfecte plaatje doen we het niet meer. En natuurlijk delen we het met de hele wereld. Zomaar wat ingrediënten die Instagram sluipenderwijs aan het dagelijks leven (is het niet van jou, dan wel van je buren) heeft toegevoegd. En dan laat ik het kersverse beroep van influencer nog even buiten beschouwing. In 2018 bereikt het platform de magische grens van 1 miljard gebruikers. Hoe dat kwam en wat de gevolgen zijn, beschreef Frier in haar boek.
Altijd perfect
Volgens Sarah Frier verandert de manier waarop nieuwe generaties denken en doen hierdoor enorm. “Alles moet perfect zijn tegenwoordig. En dat zorgt voor enorm veel – onnodige – druk bij mensen die zorgvuldig werken aan hun identiteit en perfectie nastreven. Maar in toenemende mate ontstaat er een verschil tussen de gewenste online identiteit en het echte leven van dezelfde mensen.”
De werking van Instagram versterkt dit volgens Frier. “Je kunt op Instagram alleen originele content plaatsen, in tegenstelling tot op Twitter waar je een item kunt retweeten, en ‘liken’. Mensen worden dus uitgedaagd om continu creatief te zijn en het beste van zichzelf te delen met de hele wereld.”
De prikkels zijn volgens Frier overweldigend en er zijn geen drempels: “the only cost is the stress of perfection”. Een begrip als ‘selfie dysmorphia’ betekent dat mensen niet meer tevreden zijn hoe ze er in het echt uit zijn, zo stelt Frier. “Want op een selfie, geholpen door een filter, hebben ze er wel beter uit gezien.” Het past bij Silicon Valley waar ouder worden en zelfs de dood problemen zijn die ze denken op te lossen met technologie. Te beginnen met de foto’s dus. Heel veel verder komen we nog niet. Verliefd op je selfie, dat is het effect totnutoe.
Blinde vlek
Frier spreekt zoals ze schrijft: vol energie. Ze begon aan het boek omdat ze gefascineerd raakte door het eerste techbedrijf dat vol inzette op de mobiele telefoon. “Waar Facebook jaren terug begon in het computertijdperk en zoals zoveel bedrijven pas later de kanteling naar mobile maakte, daar begon Instagram op de mobiele telefoon. “Mobile native” noem je dat.
In 2016 besefte ik me dat ik veel wist over Facebook maar niet over dat bedrijf dat was aangekocht door Mark Zuckerberg in 2012. Een bedrijf dat sindsdien groeide alsof het anabolen gevoerd kreeg. Maar Instagram was een blinde vlek voor me. Ik wilde van alles weten. Hoe het bedrijf geleid werd door de mensen die het bouwden. Maar ook begrijpen wat het product betekende voor de meer dan 1 miljard mensen die het daadwerkelijk gebruiken.
En dus startte ik een lange serie interviews die uiteindelijk tot dit boek leidde. Binnen Instagram gingen de deuren open, vanuit Facebook werd minder enthousiast meegewerkt.”
Als popcorn in een magnetron
Toen Mark Zuckerberg met Facebook in 2012 Instagram overnam voor een bedrag tussen de $ 715 miljoen en $ 1 miljard werd dat beschouwd als een veel te dure aankoop. Het bleek een meesterzet. “Vandaag de dag is Instagram meer dan $ 100 miljard waard. Instagram draagt jaarlijks voor $ 20 miljard bij aan de jaaromzet. Oftewel meer dan een kwart van het totaal van Facebook.”
De overname door het blauwe platform bleef, net als eerder bij Whatsapp, niet zonder gevolgen. ‘Het was alsof je popcorn in de magnetron stopte’, zo typeert Frier de periode sinds de overname. Iemand zei tijdens een van de interviews tegen mij het volgende:“In een magnetron wordt eten sneller heet maar je moet wel goed oppassen dat je het niet verpest. Instagram begon als een energieke omgeving vol creativiteit waar mensen enthousiast zijn over het eigen product. Facebook is heel anders. Daar werkt men datagedreven en is alles – altijd – gericht op groei. Facebook hielp Instagram als platform om te groeien. Ironisch genoeg zorgt Instagram tegenwoordig juist voor de groei binnen Facebook. En als je uitzoomt dan zie je dat Instagram dezelfde mechanismen inzet richting haar gebruikers. Instagrammers willen nu ook allemaal meer volgers en ze kijken continu naar de tellertjes om te zien of ze nog populair zijn. De druk is groter dan het verlangen om creatief te zijn.”
Faustiaans dilemma
Frier schetst in haar boek een treffend beeld van een generatie leiders in Silicon Valley die met hun tech-bedrijven een grote invloed op ons dagelijks leven hebben. “Het is een klein groepje mensen dat elkaar goed kent. Daarom beschrijf ik hoe de levens van de mensen achter Twitter (Jack Dorsey, Evan Williams), Instagram (opgericht door ex-Google-medewerker Kevin Systrom en Mike Krieger), Facebook (Mark Zuckerberg) en durfinvesteerders (zoals Marc Andreessen) met elkaar verbonden zijn. Het zijn echt geen genieën maar hun invloed is ongekend.”
Uiteraard komt de relatie tussen Facebook (waar alles in het teken van virale groei staat getuige ook het motto‘Move Fast and Break Things”) en dochter Instagram (bedoeld om creativiteit te stimuleren) uitgebreid aan bod. Frier typeert het op hilarische wijze. “Binnen Instagram hoorde ik iemand zeggen: “Facebook is als de grote zuster die niet wil dat het kleine zusje er te goed uitziet op haar feestje”.
Overgeleverd
Geen verrassing dus dat het sprookje “Facebook helpt Instagram om te groeien” dan ook niet helemaal goed afloopt.Zoals zo vaak met een Faustiaans dilemma. Ik moest tijdens het lezen dan ook regelmatig denken aan een oude film met Keanu Reeves en Al Pacino, The Devil’s Advocate.
“Alle goede intenties en afspraken ten spijt, ook de oprichters van Instagram verlieten in 2018 uiteindelijk hun bedrijf, precies zoals het team van Whatsapp eerder dat jaar al had gedaan”, zegt Frier op serieuze toon. “Geen verrassing. Maar daarmee zijn zowel Instagram als Whatsapp, als ook miljarden gebruikers overgeleverd aan Facebook”. En dat is geen fijn idee, zo weet iedereen die onlangs de Netflix-documentaire “The Social Dilemma” heeft gezien…
Door: Patrick Davidson
Patrick Davidson is oprichter van betterday, een vernieuwend adviesbureau dat opdrachtgevers, zoals Heineken, Vodafone, Stedin en De Nederlandsche Bank, helpt bij vraagstukken als het ontwikkelen van een toekomstvisie, het vertalen van visie en strategie naar gerichte actie en het ontwikkelen van positieve teams. In 2019 verscheen het boek Werkvuur: hoe energieke mensen & teams positieve impact maken van Patrick samen met Hans van der Loo. Hun volgende boek gaat over teaming. “Bij ‘teamwork on the fly’ is het cruciaal om snel te kunnen opstarten maar ook om iets, al dan niet succesvol, af te ronden of zelfs stop te zetten”. Patrick maakt komend jaar tevens deel uit van jury van Managementboek van het Jaar.
Nog meer verhalen achter de groei?
Lees dan deze blog waarin Patrick nog enkele goede boeken bespreekt waarin groei en bloei van succesvolle bedrijven (Netflix, Samsung, Facebook, Uber) maar ook mindset en leiderschap (en blinde vlekken) daarachter worden beschreven. Veel leesplezier met de tips in deze link. En ik hou mezelf ook altijd aanbevolen voor leestips!
