Werken met Leren veranderen is door praktijkmensen opgezet en kan gezien worden als een werkboek bij de bestseller Leren Veranderen uit 1999 en 2006 van Leon de Caluwé en Hans Vermaak waarbij de kleurentheorie centraal stond.
Centrale vragen: ‘Hoe zijn praktijkmensen met de kleurentheorie omgegaan? Welke nieuwe inzichten zijn opgedaan na ruim tien jaar werken met de veranderkleuren?’ Wie daarin geïnteresseerd is, zal met Werken met Leren Veranderen op zijn wenken worden bediend.
Het eerste wat me opvalt van dit boek is dat het zo dik is. Het boek telt maar liefst 552 bladzijden en lijkt haaks te staan op het uitgangspunt dat het voor mensen in de praktijk is opgezet. Ik had het zelf op prijs gesteld als het veel dunner en daarom handzamer was geweest. Het werkboek is zelfstandig te lezen zonder dat je het boek Leren veranderen kent. Dat is prettig want anders vraag je nogal wat van je lezer. Tegelijkertijd kan het wel helpen als je als veranderaar de nodige achtergrondinformatie hebt van belangrijke werken -naast Leren Veranderen als Liefde voor leren van Manon Ruijters waar ook vaak naar verwezen wordt. Werken met Leren Veranderen is geen echt leesboek dat je van links naar rechts doorwerkt. Het boek is opgebouwd in delen en de delen bestaan uit verschillende artikelen die door meerdere auteurs zijn geschreven. De delen zijn gebaseerd op het Zandlopermodel uit ‘Leren Veranderen’ waarin de diagnose, de kern van het vraagstuk, de veranderstrategie en de interventies een belangrijke rol innemen. Stappenplannen en checklists zal je als lezer niet aantreffen in het boek omdat de leidende gedachte is dat die maar beperkt werken. Dat zou inderdaad een ‘blauwe waas’ over alle artikelen verspreiden. Het boek is voor ‘elk wat wils’ en dat lijkt me goed. Iedereen haalt eruit wat hij kan gebruiken. Hoe mensen met de concepten omgaan van de kleuren wordt daarmee echter niet duidelijker. Maar dat hoeft m.i. ook niet omdat elke veranderaar uniek is. Zo schrijft Hans Vermaak in de inleiding dat hij het ook niet altijd eens is met wat er in het boek staat. Het boek lijkt me dan ook zeer geschikt om voor de reflectie van de veranderaar: waarom kies ik voor deze aanpak en welke alternatieven heb ik overwogen, gebruik ik mijn stokpaardjes of sta ik ook open voor nieuwe methoden en aanpakken? Het boek kent ook een uitgebreide website: www.werkenmetlerenveranderen.nl die allerlei extra tools biedt die niet in het boek staan. Maar ook in het boek staan de nodige QR-codes die verwijzen naar allerlei instrumenten of interessante filmpjes. Indrukwekkend vond ik op (zowel in het boek als op de website) de spreekbeurt van een scholier die haar klas in tienertaal ging vertellen wat de kleurentheorie behelsde en liet ze haar klas een zelf ontwikkelde test invullen. De verbinding tussen de website en het boek is heel sterk: de auteurs zijn begonnen op het web en hebben later daar hun boek op gebaseerd. Maar de ontwikkelingen op het web blijven doorgaan waardoor de intentie en ambitie is om in een volgende editie van Werken met Leren Veranderen actuele bijdragen te kunnen opnemen. Het boek kent ruim vijftig artikelen waarvan het merendeel het groene en het witte perspectief hebben. Blauw en rood zijn wat minder vertegenwoordigd. Dit verraadt natuurlijk iets over de voorkeuren van veranderaars. Hoe zich dat verhoudt in een organisatie die vooral met ‘lean’ aan de gang wil, lijkt me een interessante vraag.
Ik ben door Werken met Leren Veranderen heengebladerd en heb alvast die artikelen aangekruist, die direct aanspraken. Zo valt mij op dat de diverse bezwaren die mensen kunnen hebben tijdens de diagnosefase geordend kunnen worden aan de hand van de vijf kleuren. Op zo’n manier kan de kleurentheorie haar praktische dienst bewijzen door ordening aan te brengen en tevens een spiegel voor te houden.
Drs. Peter de Roode is zelfstandig adviseur en trainer. Hij ondersteunt organisaties bij het invoeren van grootschalige veranderingen waarbij gedragsverandering centraal staat. Hij is auteur van de boeken Meegaan of dwarsliggen, Werkvormen voor managers en Leidinggeven kun je zelf. Samen met meerdere auteurs schreef hij onder red. van Rob van Es het boek Praktijkboek Veranderdiagnose en samen met Peter van den Boom schreef hij Theatervoorstellingen in organisaties. Naast zijn schrijfactiviteiten is hij spreker en organiseert hij trainingen en seminars over actuele managementthema’s.
Het boek Werken met Leren Veranderen staat op de longlist voor Managementboek van het Jaar.
