Recensie Veranderversnellers: het afkijkboek – ‘Absolute must-read’

Veranderkundig gereedschap wordt vaak het gretigst onthaald en benut door de ‘change agents’. Dat is mijn indruk althans…. Terwijl ‘change-leaders’, de echte beslissingsmakers, de mensen met de meeste invloed om het verschil te maken, een veel lastiger te bereiken ‘publiek’ is. Dat voelt wat scheefgegroeid…

En dat is precies waar Veranderversnellers – het afkijkboek van Kilian Bennebroek Gravenhorst balans brengt. Managers horen zo graag eens van collega managers hoe zij het doen. Open, eerlijk, kwetsbaar, in hetzelfde spreekwoordelijke schuitje. Dat is toch wezenlijk van een andere toegevoegde waarde, dan wat je kunt leren van een ‘adviseur’ zonder eindverantwoordelijkheid.

Bennebroek Gravenhorst brengt met zijn afkijkboek (heerlijk concept!) the best of both worlds. Hij laat bestuurders hun kant van het verhaal zo goed mogelijk vertellen, en daar haalt hij vervolgens lessen uit, zowel veranderkundige als op het gebied van leiderschap. Je mag dus vanuit meerdere perspectieven afkijken en de auteur vertelt er ook nog bij hoe je dat afkijken kunt aanvliegen. Als veranderkundige acht ik het waardevol om vanuit meerdere perspectieven te werken met goed beredeneerde en betekenisvolle verhaallijnen:

• als organisatie-antropoloog (hoe werkt betekenisgeven en -breken),
• als interventiekundige (hoe leren we en hoe maken we complexiteit behapbaar voor ons brein),
• als improvisatietheaterspeler (welke informatie heb je nodig om betrokken te raken),
• en tot slot ‘gewoon als mens’ met een soort van ‘wiskunde knobbel’ voor logisch redeneren en het verhaal kloppend hebben.

Aanwinst op bestaande aanbod

Het boek is juist vanuit dit ‘weven van disciplines’ een enorme aanwinst op het bestaande aanbod. Waar het belang en de kracht van goede verhalen vooral vanuit de communicatiekant beschreven is, voegt Bennebroek Gravenhorst waarde toe aan de bestaande boekenkast met scherpe veranderredenaties als basisingrediënt. Mijn inziens essentieel om de verhalen werkend te krijgen. Storytelling blijft – helaas – vaak hangen op het niveau van een leuke gimmick, een goed verhaal voor op een zeepkist en in de nieuwsbrief. Voor mij heeft de grootste toegevoegde waarde van storytelling niet veel te maken met de esthetiek van een mooi verteld verhaal. Het zit veel meer in de manier waarop een te maken beweging herkenbaar, voorstelbaar en het liefst ook invoelbaar moet worden gemaakt om er ja tegen te kunnen zeggen en om te weten waar je naartoe zou willen bewegen. Typisch iets dat enorm voor de hand liggend klinkt. Je kunt het er haast niet oneens mee zijn. En toch kom ik meestal tekst tegen -bijvoorbeeld in koersdocumenten en visies – die vakkundig is drooggekookt, geabstraheerd en veralgemeniseerd. Tussen snappen en (stoppen hiermee onszelf geweld aan te) doen is nog een wereld te winnen. Hij springt ook hiervoor in de bres met concepten als ‘er werk- en doe-taal van maken’ en in veel van de verhalen lees je hoe dat er uit kan zien.   Als je verstand en gevoel hebt voor hoe veranderprocessen werken, blijft – onverlet – een van de grootste uitdagingen hoe je een brug slaat met het (vaak impliciete en deels onbewuste) denken over hoe verandering werkt. Dat raakt echt aan hoe we naar de wereld kijken en vanuit welk paradigma we dat doen. Als ik managementboeken lees, ben ik altijd op zoek naar meer ‘voer’ en verwonderingen om de ‘verander-eigenaren’ te triggeren en met lichtheid en humor bewust te maken van hun veranderredeneer- en veranderverhaal-fouten. Kilian zet aan de hand van zijn 5 verandervragen geordend uiteen wat in elke stap de grote valkuilen zijn. Wat me ook erg aanspreekt is zijn handreiking en aanstekelijke pleidooi voor toegewijd puzzelen, het hanteren van vragen en de efficiëntie van vertragen.

Feest van herkenning

Werkelijk een feest van herkenning, wat een gevoel geeft van vakgenoten onder elkaar en het idee sterkt dat sommige principes ECHT randvoorwaardelijk zijn, hoe irritant dat ook gevonden wordt en hoezeer ze ook ingaan tegen ‘wat te doen gebruikelijk is’. Zoals met – bij wijze van voorbeeld – het belang dat bestuurders (changeleaders) deel uit willen maken van het verhaal en het proces van maken, vertellen en leven. Dat kan echt niet volledig of grotendeels uitbesteed worden. Al met al krijg je als veranderaar weer nieuwe onderbouwing om in het gesprek met ‘opdrachtgevers’ op een leuke manier de juiste randvoorwaarden te scheppen voor succesvolle verandering. Wat het boek toegankelijk maakt is het plezier wat afstraalt van Bennebroek Gravenhorsts persoonlijke openheid over de dingen hij zich afvraagt, over hoe je het boek zou kunnen beleven, lezen en wat al niet meer. Een ode aan de reflecterende mens! De auteur nodigt de lezer hier expliciet toe uit en doet dit zelf op zo’n manier dat het net lijkt alsof je met hem een in een cafeetje aan de koffie zit en aan het uitwisselen bent over de wondere wereld van veranderkundig redeneren en -leren. Voor de leider die het nu wel eens van een collega-leider wilt horen, voor wie zich als veranderaar graag professioneel verwondert en gepuzzel niet schuwt maar omarmt, en nog net dat argument zoekt om er een ‘grouphug’ van te maken…. is Veranderversnellers – het afkijkboek van Kilian Bennebroek Gravenhorst een absolute must-read. Iris van Egmond (LinkedIn) is oprichter van Resoul Rebels (www.resoulrebels.nl), waar leiders van verandering, terecht kunnen voor op maat begeleide organisatie(cultuur)ontwikkeling. Of als ze dit zelf willen leren begeleiden. Als organisatieantropoloog is het blootleggen van verhaallijnen binnen organisaties een belangrijke drijfveer……én kompas om de organisatie zelf-lerend te krijgen. Met een eigen visie op veranderen en een fascinatie voor wat mensen beweegt, maakt ze oud, nieuw en onverwacht relevant gedachtegoed toepasbaar. Bron: Managementboek.nl