De mindset, de gedachten van de (verander)manager, bepalen in hoge mate zijn effectiviteit en daarmee ook het geluk van vele anderen.
Op 31 december 2014 middernacht sloeg de klok twaalf maal op Plaça d’Espanya in Barcelona. Met een prachtig uitzicht op het Nationaal Kunstmuseum van Catalonië op de berg Montjuïc, aten wij samen met tienduizenden anderen bij elke slag een druif. Volgens de Spaanse traditie brengt elke druif een maand geluk.
Nu kan je geluk niet afdwingen, maar als twaalf druiven helpen graag! De Romeinse keizer Marcus Aurelius at ook druiven, maar zocht de bron van geluk vooral bij zich zelf. Van hem is de uitspraak dat het geluk in je leven afhangt van de kwaliteit van je gedachten.
Ik had de afgelopen anderhalve week 30 uur en een kleine 3.000 kilometer snelweg de tijd om na te denken over geluk. Ik ben nu twee jaar zelfstandig organisatieadviseur en ik heb in twee jaar mooie opdrachten mogen doen in best veel organisaties. Niet langer zoals daarvoor permanent zelf aan het roer, maar door anderen te helpen koers te vinden en te houden. Zelf aan het roer staan was en is mooi, maar anderen helpen koers te vinden blijkt dat ook te zijn. Is het een beter of mooier dan het ander? Geeft het een meer geluk dan het ander? Nee, Aurelius heeft wat mij betreft gelijk. Geluk zit vooral in hoe je de dingen beleeft en waardeert en hoe je aankijkt tegen je eigen beïnvloedingsmogelijkheden.
Door de afgelopen twee jaar heb ik wel weer nieuwe aspecten ontdekt aan (verander)management. Zo besef ik meer dan voorheen dat het al dan niet slagen van een ingezette verandering, vooral afhangt van de mindset en gedachten van de (verander)managers die leidinggeven aan de verandering. Hoe meer er wordt gewerkt vanuit vertrouwen, hoe groter de kans is dat er daadwerkelijk verbetering optreedt. (Verander)managers die bruggen slaan tussen hun ambitie en de situatie die zij aantreffen, boeken meer succes dan (verander)managers die zich afzetten tegen de huidige praktijk en geen goed woord voor de aangetroffen situatie over hebben. Er ontstaat dan snel ongezonde spanning en wantrouwen en de resultaten blijven uit of het duurt langer voor zij worden geboekt.
Ik wijt dit fenomeen aan wat ik noem de arrogantie van de (verander)manager. Ik kom meer dan incidenteel (verander)managers tegen die met grote stelligheid weten waar het in het verleden is fout gegaan. Natuurlijk zijn er verkeerde keuzes gemaakt en die gaan zij nu snel rechtzetten! Dat vraagt offers en gaat niet vanzelf, want de cultuur moet ook mee veranderen. Maar, als dat allemaal is geregeld, kunnen we met een schone lei verder en breken er natuurlijk betere tijden aan! Vaak denk ik op zo’n moment: wie zal de opvolger van deze (verander)manager zijn? Gaat die opvolger met dezelfde arrogantie de keuzes van de huidige (verander)manager bekritiseren? Waarom denkt de (verander)manager van vandaag dat hij, als hij in het verleden zelf verantwoordelijk was geweest, heel andere keuzes had gemaakt? Ook hier gaat het om de mindset. Als de (verander)manager ervan uitgaat dat de keuzes in het verleden op dat moment, voor die situatie weloverwogen zijn gemaakt en vanuit respect naar het verleden kijkt, heeft hij veel draagvlak om nu zelf andere keuzes te maken. Dat is beslist geen kwestie van tone of voice kiezen. Als het een truc is, wordt het gevoeld en doorzien. Het is een kwestie van fundamenteel anders kijken naar het verleden, je voorgangers en hun besluiten. Vanuit vertrouwen en respect en oog voor de situatie van toen.
En zo, al mijmerend rijdend langs Spaanse en Franse tolwegen, moest ik weer denken aan de Romeinse Keizer. Zijn opmerking dat het geluk afhangt van de kwaliteit van je gedachten, geldt wat mij betreft ook voor de effectiviteit van (verander)management. De mindset, de gedachten van de (verander)manager, bepalen in hoge mate zijn effectiviteit en daarmee ook het geluk van vele anderen. Een mooie gedachte om het jaar 2015 met frisse zin te beginnen.
Wim Schreuders is zelfstandig interim-manager/adviseur/coach en werkt via zijn eigen onderneming Public Servants BV voor het publieke domein. Hij heeft een brede ervaring als verandermanager in de publieke sector. Lees ook zijn boeken Meer door minder in het publieke domein en Meesterlijk Middenmanagement.
