Waarom hebben de samenleving en de economie eigenlijk managementconsultants nodig? Wat zou er misgaan als we deze beroepsgroep gewoon afschaffen? Op dit moment niet veel, stelt prof. dr. Hans Strikwerda – zelf managementconsultant, gepokt en gemazeld bij Philips en KPMG, en hoogleraar aan de UvA.
Vanuit de economie bezien zou de managementconsultant bovenal breakthrough – deblokkering – moeten creëren bij de bestuurders van het land: ze uit hun comfortzone trekken, aanzetten tot vernieuwend denken, sociaal innoveren. Dat is nodig voor onze welvaart. Gezien het schrijnende gebrek aan sociale innovatie in Nederland schieten managementconsultants hierin kennelijk schromelijk tekort. Afgegleden ‘In mijn rol word ik nogal eens ingehuurd bij kwesties waarin al een andere adviseur eerder was ingehuurd. Dan schrik ik toch wel’, schrijft Strikwerda. ‘Adviseurs doen zich wel mooi voor, maar in werkelijkheid is het gros totaal niet bezig met hun maatschappelijk-professionele opdracht: breakthrough om ons land vooruit te helpen.’ Als een bestuurder bijvoorbeeld vraagt om een advies over hoe hij proactief gedrag in zijn organisatie kan bevorderen, zal de adviseur niet de daarvoor geschikte organisatiepsychologische inzichten inbrengen en helpen toepassen. Strikwerda: ‘Al sinds de jaren 30 is bekend dat als je ander gedrag wilt in de organisatie, dat dan eerst de systemic context als meest bepalende factor voor gedrag gewijzigd moet worden. Wat doen Nederlandse adviseurs? Ze gaan gelijk aan de slag met een cultuurprogramma gericht op de medewerkers. Altijd gezellig, levert altijd wel wat op, maar geen ander gedrag.’ Wat Strikwerda betreft is het adviesvak van een professie met een maatschappelijk-economisch aanvullende rol afgegleden naar een business van ‘oplossingenventers’. Intellectuele armoede Consultants kunnen de moderne bestuurder niet meer bieden wat die nodig heeft – niet in de laatste plaats omdat ze hun cliënt in intellectueel opzicht niet meer kunnen bijbenen. De moderne CEO leest veel, breed en diep, maar wat zien we in de advieswereld? Strikwerda: ‘De meeste adviseurs, ook in de VS, hebben nooit Porter uit de eerste hand gelezen. Ik kom adviseurs tegen die de balanced scorecard toepassen zonder de boeken van Kaplan en Norton te hebben gelezen. Er wordt over shared service centers geadviseerd zonder dat de economische werking daarvan wordt begrepen omdat deze adviseurs nooit een brontekst hebben gelezen.’ Daar komt bij dat managementconsultants – ‘juist ook van de grote bureaus’ – vastzitten in verouderde conventies. ‘Ze zien niet dat de MBA-technieken en -concepten waarmee managers in de vorige eeuw tot een breakthrough gebracht konden worden, verouderd zijn […] en nu zelf onderwerp moeten zijn van een breakthrough.’ Bron: Management & Consulting Door Eduard Kerkman – redacteur Management Executive
