In organisaties wordt veel gesproken over succes, maar minder over fouten. Toch zijn juist mislukkingen een rijke bron van informatie. Of het nu gaat om een verandertraject dat vastloopt, een IT-implementatie die uit de hand loopt of een beleggingskeuze die tegenvalt, in alle gevallen kun je kijken naar dezelfde vragen: welke aannames hadden we, welke signalen hebben we gemist en hoe leggen we beslissingen vast?
Bij projecten zie je vaak terugkerende patronen. Doelen zijn te optimistisch, risico’s worden onderschat en betrokkenen voelen weinig ruimte om tussentijds bij te sturen. Fouten worden dan gezien als persoonlijke mislukking, niet als input voor beter ontwerp. Daardoor verdwijnt een deel van de leerervaring uit beeld.
Wat crypto laat zien over beslissingen en risico
Iets vergelijkbaars zie je bij crypto markten. Neem bijvoorbeeld Litecoin, een munt die vaak wordt beschreven als “digitaal zilver” naast Bitcoin. De techniek is gericht op relatief snelle blok tijden van ongeveer 2,5 minuut en lagere transactiekosten, waardoor het netwerk geschikt is voor dagelijkse betalingen. Wie zich verdiept in Litecoin kopen kan zich al snel laten leiden door deze functionele voordelen: sneller, goedkoper en betrouwbaarder. Als de aandacht vooral naar die kenmerken gaat, blijft een andere kant onderbelicht, zoals prijsschommelingen, liquiditeit en de vraag of een investering past bij de eigen financiële positie. Een mislukte investering is dan vaak geen “pech”, maar een teken dat de analyse te eenzijdig was. Dat mechanisme lijkt sterk op projecten waarin alleen naar de beloofde voordelen van een nieuwe technologie wordt gekeken, en minder naar de kwetsbare kanten.
Ecosystemen en complexere risico’s
Nog duidelijker wordt het als de munt onderdeel is van een groter platform ecosysteem. Binance Coin, vaak onder de noemer BNB genoemd, wordt gebruikt voor kortingen op handelskosten bij Binance en als gas voor transacties op de BNB Chain. De munt heeft daarmee een functie die verder gaat dan alleen waarde-opslag: hij is letterlijk brandstof voor activiteiten binnen dat netwerk. Bij Binance coin kopen spelen daardoor andere vragen dan bij een relatief eenvoudige betaalmunt. Lage transactiekosten op de BNB Chain, rond een fractie van een cent per transactie, maken veel kleine handelingen mogelijk, zoals interactie met dApps en DeFi-toepassingen. Tegelijk ben je afhankelijk van de gezondheid van het platform, de technische stabiliteit en de keuzes van één dominante partij in het ecosysteem. Voor organisaties is dit vergelijkbaar met het kiezen van een grote IT-leverancier of platform: de voordelen zijn duidelijk, maar de vorm van afhankelijkheid ook.
Van individuele fout naar organisatie leerproces
Wat de mislukking ook is, de kernvraag blijft gelijk: hoe maak je de redenering achter beslissingen zichtbaar? Door aannames openlijk te maken, scenario’s vooraf te beschrijven en beslis logboeken bij te houden, wordt een fout later een casus in plaats van een incident. Daarnaast speelt cultuur een grote rol. In een organisatie waar mensen veilig kunnen bespreken waarom een project of investering misliep, ontstaat een gedeeld leerproces. Technische details, zoals transactiesnelheid en kostenstructuur van een munt, zijn dan niet alleen “producteigenschappen”, maar voorbeelden om beter te begrijpen hoe we risico’s inschatten, verleidingen wegen en keuzes onder onzekerheid maken.