Een belangrijke vraag als je aan de slag wilt met procesoptimalisatie is welke methodiek je hiervoor gebruikt? In de wereld van processen verbeteren zijn er eigenlijk twee reuzen actief: Lean en Six Sigma. Om te bepalen welke van de twee het best aansluit op jouw situatie is het goed om te weten waar de verschillen zitten.
Wat is Lean?
Laten we bij het begin beginnen. Wat is Lean precies en wat zijn de belangrijkste kenmerken van Six Sigma als verbetermethode?
Lean vindt zijn oorsprong bij Toyota. Deze autofabrikant is al sinds de jaren ‘60 van de vorige eeuw bezig om haar productielijnen steeds verder te stroomlijnen. Deze werkwijze van Toyota wordt het Toyota Production System (TPS) genoemd. De uitgangspunten die daarin tot op de dag van vandaag worden gebruikt zijn gaandeweg de Lean principes gaan heten. Deze principes zijn: Waarde, Waardestroom, Flow, Pull en Perfectie. Waarde houdt zich bezig met het bepalen waar een klant behoefte aan heeft en waar hij of zij bereid is voor te betalen. Middels een Waardestroom breng je vervolgens in kaart in welke stappen van het proces deze waarde wordt toegevoegd. Alles wat geen waarde toevoegt wordt een verspilling genoemd. Dit is een elementair begrip in de Lean-methodiek. Het derde principe is Flow. Dit betekent dat er geen opstoppingen ontstaan in het gehele productieproces. Er zijn geen voorraden en niets of niemand hoeft te wachten voordat een volgende stap in het proces kan worden uitgevoerd. Pull is het principe dat ons zegt dat een klant het productieritme bepaalt. Wij gaan pas produceren, en in de gevraagde aantallen, als de klant dit aangeeft. Perfectie is het laatste principe en dit zorgt voor het continue karakter van deze verbetermethodiek. Met perfectie kijk je iedere dag weer naar je processen waar deze een stapje beter kunnen.
Six Sigma: meten is weten
Nu we Lean hebben uitgelegd, is Six Sigma aan de beurt. Het basisprincipe van Six Sigma is de normale verdeling.
Afbeelding is van Bureau Tromp, een op lean six sigma gespecialiseerd adviesbureau.
De term Six Sigma stamt af van de normale verdeling. Het betekent dat idealiter 99,99966% van de producten (6σ aan beide zijden van het gemiddelde μ) binnen de gestelde marges presteert. De Six Sigma methodiek is dus veel meer een data-gedreven methode dan Lean dat is. Het betekent ook dat er gegevens beschikbaar moeten zijn of dienen te worden ontsloten om dit te kunnen gebruiken.
Wanneer Lean en wanneer Six Sigma
Het grootste verschil is dus de aanwezigheid of beschikbaarheid van data wanneer je deze keuze gaat maken. Maar niet alleen de vraag of data beschikbaar is of gemeten kan gaan worden is belangrijk. Ook de vraag of hier draagvlak voor is, bepaalt je uiteindelijke keuze. Het met een stopwatch meten hoe lang werkzaamheden duren, kan meer kapot maken dan het uiteindelijk oplevert. Ook doorlooptijd is een belangrijke factor in je keuze. Lean leent zich bij uitstek om snel, kleine verbeteringen door te voeren. Het laaghangend fruit pluk je met Lean makkelijk van de boom. Six Sigma kent een langere doorlooptijd. Je werkt met een 5-staps verbeteraanpak (DMAIC). Deze stappen doorlopen kost gemiddeld wel minimaal een aantal weken tot maanden. Vooral bij verbeteringen waarbij een bepaalde investering moet worden gedaan (bijvoorbeeld de aanschaf van een (andere) machine of investering in een nieuw software-systeem valideren een gedegen onderbouwing. In dit geval is Six Sigma de te kiezen methode.
In de praktijk: vaak een combinatie
Je zal zien dat in de praktijk vaak gebruik wordt gemaakt van een combinatie van Lean en Six Sigma. Dit wordt Lean Six Sigma genoemd. Hierbij worden kort-cyclische verbeteringen (Lean) gecombineerd met een aantal grotere verbeterprojecten (Six Sigma).