De wind waait, zo voel ik dat, qua visie op leiderschap uit een nieuwe frisse hoek en ik juich dat van harte toe.
Natuurlijk ontleen ik de titel aan mijn ongenoegen over het uitblijven van de zomer en de alles of niets natuurlijke beregening van de afgelopen weken. Als je tussen de fruittelers woont, ga je de invloed van weer en wind meer persoonlijk ervaren. Deze column gaat echter niet over de risico's en kansen van klimaatverandering voor de appels, peren en kersen die nu in de velden rond ons dorp aan het rijpen zijn. Wel wil ik met u mijn waarnemingen delen over het veranderend klimaat in management en leiderschap. Die klimaatverandering maakt mij een stuk gelukkiger dan die van de meteorologie.
We moeten in Nederland regelmatig vaststellen dat mooie visies en concepten in de praktijk tot verkeerde prikkels leiden en dat we terug moeten naar waar het echt omgaat. Daarbij helpen de huidige druk op de budgetten en voortdurende roep om betere prestaties ons om nuchter te zijn. Is dat wat we hebben bereikt? Dat kan toch niet waar zijn? Vanuit dat besef en soms ook wel verontwaardiging ontstaan ambitie en passie. Een mooi voorbeeld van dit effect vind ik het initiatief van de twee mbo-instellingen in Rotterdam. De roc's ‘Zadkine' en ‘Albeda' hebben samen de handen ineengeslagen en zijn tot de conclusie gekomen dat zij de komende jaren ‘teruggaan' van twee mega-instellingen nu, naar zeven krachtige zelfstandige gespecialiseerde mbo-instellingen straks. Zij zetten niet meer in op onderlinge concurrentie, maar richten de energie op kwalitatief goed onderwijs en het opleiden van jongeren tot medewerkers die welkom en nodig zijn in het Rotterdamse bedrijfsleven. En zo zijn er meer van die voorbeelden. In Amsterdam slaan de stadsdelen en de centrale stad de handen ineen rond de publieksbalies. Het aantal balies neemt enorm af, de duidelijkheid voor de burger neemt toe, er is een grote kans op meer kwaliteit en de kosten nemen af.
Dit soort initiatieven vraagt inhoudelijk leiderschap. Leiderschap dat zich richt op het boeken en vooral verbeteren van resultaten. De praktijk laat zien dat zaken van de grond komen als leiders daar zelf enthousiast over zijn en de verbetering gezicht geven. Daarin voel en proef ik een klimaatverandering in het denken over leiderschap en management. Geen afstandelijk bestuurlijk leiderschap, maar leiderschap dicht bij de klant en het product waar behoefte aan is. Toegevoegde waarde op inhoud. De wind waait, zo voel ik dat, qua visie op leiderschap uit een nieuwe frisse hoek en ik juich dat van harte toe.
Tegelijk is het wel goed als we met elkaar wat doen aan de gevoelstemperatuur. Als blijkt dat resultaten niet of onvoldoende worden geboekt, zijn we daar in Nederland teleurgesteld en collectief verontwaardigd over. Hoe heeft het kunnen gebeuren? Uiteraard en terecht wordt dat onderzocht en er volgt een rapport met aanbevelingen. Aanbevelingen die stuk voor stuk waardevol zijn, maar die soms de lat zo hoog leggen dat ik twijfel aan de haalbaarheid. De oplossingen moeten immers geboekt worden door dezelfde organisaties en mensen die hebben ‘gefaald'. Waarom zou het nu wel beter gaan? Oplossingen die de lat niet alleen hoger leggen, maar die vooral ook vereenvoudigen en ontwarren hebben daarom mijn voorkeur. Dat zijn oplossingen die de menselijke maat in organiserend vermogen erkennen en de realiteit als vertrekpunt nemen. Als je met deze bril naar wat we als falen ervaren kijkt, dan toon je wat meer begrip. Dat geeft een andere gevoelstemperatuur, er ontstaat meer vertrouwen en het inspireert tot nuchtere en waardevolle nieuwe initiatieven die wel het gewenste effect hebben.
Wim Schreuders is zelfstandig interim-manager/adviseur/coach en werkt via zijn eigen onderneming Public Servants BV voor het publieke domein. Hij heeft een brede ervaring als verandermanager in de publieke sector. Lees ook zijn boeken Meer door minder in het publieke domein en Meesterlijk Middenmanagement.
