Als manager bent u wellicht bekend met het fenomeen rollenspel in een zakelijke context. Serious gaming gaat veel verder dan dat. Kort gezegd: maak van werk een probleem dat in spelvorm moet worden opgelost. Dat triggert uw medewerkers om hun grenzen te verleggen, te experimenteren in een veilige omgeving, zichzelf voortdurend te verbeteren, creatief te denken en samen te werken.
Laat dit nu precies de karaktereigenschappen zijn die bepalend zijn voor het succes van de werknemers van de toekomst. Onderzoekers John Seely Brown en Douglas Thomas van de University of South California stellen dat de inzet van serious gaming deze karaktereigenschappen versterkt. Het is dan ook een uitstekend middel om grofweg vijf categorieën doelstellingen te realiseren: bewustwording en motivatie, ontwikkelen en verbeteren van vaardigheden, kennis en inzicht, communicatie en samenwerking en integratie van leerervaringen. Belangrijke elementen zijn: ongedwongen, afgebakend in tijd en ruimte, kaders van rollen en regels, plezierige sfeer en regelmatig doen, erover praten en weer doen.
Werkzame bestanddelen
Hoe je dan in de praktijk bewustwording en gedragsverandering professioneel kunt realiseren met serious gaming, wordt uitgebreid beschreven in het recent verschenen boek Gaming – organisatieverandering met spelsimulaties door Annemieke Stoppelenburg, Leon de Caluwé en Jac Geurts. De vragen die zij aan de orde stellen, zijn:
– Hoe en voor welke situaties kunnen verandertrajecten worden ontworpen waarin spelsimulaties productief kunnen worden ingezet?
– Hoe kunnen spelsimulaties worden ontworpen en toegepast voor veranderingen?
– Wat is er nodig om ervaringen uit spelsimulaties te laten resulteren in geslaagde veranderingen?
Zij integreren methoden uit de wereld van de spelsimulatie met inzichten en praktijkervaringen uit de veranderkunde, strategisch management en organisatiewetenschappen. Aan de hand van dertien casebeschrijvingen onthullen zij de ‘werkzame bestanddelen' van serious gaming.
Gamedesign
Gamedesigners die serious games maken, zijn ‘halve consultants' die managers dus aardig moeten kunnen doorzagen om het juiste onderliggende model te kunnen maken voor de game. Bijvoorbeeld welke vorm van spelsimulatie het meest passend voor de case is: klant-en-klare spelsimulaties (off-the-shelf-games), kaderspelsimulaties (framegames) waarbij een deel van de inhoud specifiek op de klant wordt toegesneden, thematische games of volledig op maat gemaakte games.
Gamedesigner Jan Willem Huisman van het bedrijf IJsfontein raadt vakgenoten dan ook aan zich te profileren als organisatieadviseur. Maar organisatieadviseurs werken ook steeds meer samen met game designers. En dat is helemaal geen gek idee want onderzoek van Nyenrode Business Universiteit toont aan dat het design van computergames grote overeenkomsten vertoont met het ontwerpen van organisaties, vooral als het gaat om nieuwe manieren van werken. De toegevoegde waarde van een gamedesigner schuilt in zijn of haar vermogen om het vraagstuk van de klant hanteerbaar te maken. Want klanten willen uiteindelijk geen game maar een oplossing voor hun probleem.
Mindset
Als veranderinstrument wint serious gaming aan populariteit maar om het gaming-gedachtegoed organisatiebreed toe te passen, zo ver is het nog niet. Herman Koster, bedrijfskundige en oprichter van het (gaming) bedrijf Demovides, snapt wel waarom: ‘Het vereist een hele andere mindset. Bij veranderende omstandigheden en tegenslag is juist behoefte aan creativiteit en flexibiliteit maar veel managers reageren verkrampt en halen juist de teugels strakker aan. Speelruimte maakt plaats voor instructies, terwijl je precies het omgekeerde zou moeten doen.'
Bronnen: boek ‘Gaming' door A. Stoppelenburg, L. de Caluwé en J. Geurts (Kluwer); persbericht Kluwer over boek ‘Gaming', 10 juli 2012; persbericht Twynstra Gudde over boek ‘Gaming', 9 juli 2012 ; J. van Uden en J. Zuurmond op www.managementsite.nl, 10 juli 2012; R. van Leeuwen op www.mt.nl, 13 juli 2012.
