Beste Leike,
Gisteren kreeg ik een mailtje van een collega-adviseur. Of ik met haar wilde meedenken over een inspiratiesessie. Zij was door een ‘eventmanager’ gevraagd of ze een uur wilde spreken over organisatieverandering voor een grote publieke organisatie.
Hoewel ik het leuk vind om na te denken over een goede boodschap voor specifiek deze organisatie, voelde deze vraag niet goed. Na een nachtje slapen weet ik waarom.
We werken op dit moment samen bij een ouderenorganisatie die staat voor een ingewikkeld organisatievraagstuk. Een van de essentiële problemen is een structureel tekort aan personeel. Diep in de organisatie, in de teams die aan het bed staan, werkt dit door in een te hoge caseload, in eindeloos schuiven in roosters, in gevraagd worden wederom een avonddienst over te nemen omdat een uitzendkracht niet kwam opdraven. Dat gaat min of meer goed, omdat al die mensen hun bewoners niet zonder zorg willen laten. Hun liefde voor de cliënt houdt de zaak nog een beetje bij elkaar. Maar het is ook roofbouw op de medewerkers.
Vragen die mensen om inspiratie? Natuurlijk niet, die vragen om leiders en managers die dit probleem oplossen (en overigens begrijpen ze best dat dit niet makkelijk is).
Reeksen kabinetten hebben in hun neoliberale ideologie van meer markt en minder staat onze publieke organisaties stuk voor stuk uitgehold. Personeelsproblemen zien we niet alleen in de zorg, maar ook in het onderwijs, de kinderopvang, de politie, het leger, bij gemeenten en uitvoeringsorganisaties van het Rijk. Het gaat niet (alleen) om beloning, maar meer nog om het aanzien van het beroep, de enorme werkdruk, en de soms ingewikkelde relaties met burgers in een onverdraagzaam maatschappelijk klimaat.
Los je dat op met inspiratie?
Zo’n inspiratievraag voelt ongemakkelijk als medewerkers die hun werk doen met ontbrekende condities. Het idee dat medewerkers inspiratie nodig hebben, legt vraagstukken bij degenen die het niet kunnen oplossen. Inspiratie voor anderen organiseren is suggereren dat zij een inspiratie- of motivatieprobleem hebben, alsof er bij hun iets mis is. Als het je fors zegt: blaming the victim.
Dus als die publieke organisatie onze collega had gebeld met de vraag: “Kun je helpen om te kijken hoe we zorgen dat onze organisatie kan functioneren en veranderen onder heel lastige omstandigheden?”, dan zou ik graag met haar meedenken. En wie weet inspireert dat. Maar inspiratie op de gevraagde maakbare manier proberen toe te dienen, helpt niks bij het oplossen van de problemen.
Groet,
Jaap
Veranderkundigen Leike van Oss en Jaap van ’t Hek schreven samen veel boeken over verandermanagement en veranderkunde. Daarnaast schrijven ze elkaar brieven. Hun nieuwste boek is: Onmacht >>>
